APELACIONI SUD - Pregled sudske prakse Apelacionog suda u Beogradu

30.11.2010.

Gž 4530/10

REPUBLIKA SRBIJA
APELACIONI SUD U BEOGRADU
Gž 4530/10
30.11.2010. godine
B E O G R A D

U I M E N A R O D A

Apelacioni sud u Beogradu, u veću sastavljenom od sudija: Spomenke Zarić, predsednika veća, Milice Aksentijević i Melanije Santovac, članova veća, u parnici tužioca AA, koga zastupa AB, advokat, protiv tuženih BB, koju zastupa BA, advokat, tužene VV, čiji su pravni sledbenici VV1, VV2, VV3 i VV4, i tužene GG, radi utvrđenja, odlučujući o žalbi tužioca izjavljenoj protiv presude Petog opštinskog suda u Beogradu P.684/03 od 25.06.2004.godine, u sednici veća održanoj 30.11.2010. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA kao neosnovana žalba tužioca i POTVRĐUJE presuda Petog opštinskog suda u Beogradu P.684/03 od 25.06.2004.godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Petog opštinskog suda u Beogradu P.684/03 od 25.06.2004.godine, stavom prvim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev kojim je traženo da se utvrdi da je tužilac suvlasnik na 27/146 idealnih delova nepokretnosti u Beogradu aa, a na osnovu kupoprodajnog ugovora zaključenog dana 25.07.1985.godine, između prvotužene BB, kao prodavca i tužioca AA kao kupca, kao i da je prvotužena BB dužna trpeti da se tužilac od njenog suvlasničkog udela uknjiži kao suvlasnik na 27/146 idealnih delova opisane nepokretnosti, a tužene VV i GG dužne trpeti da se tužilac uknjiži kao suvlasnik u zemljišnoj knjizi kod nadležnog suda. Stavom drugim izreke obavezan je tužilac da prvotuženoj BB naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 63.900,00 dinara u roku od 15 dana.

Protiv navedene presude tužilac je izjavio žalbu (koju je sud, po dozvoljenom vraćanju u pređašnje stanje, tretirao kao blagovremenu) zbog bitne povreda odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Apelacioni sud je ispitao pobijanu presudu u granicama zakonskih ovlašćenja iz člana 365. ranije važećeg Zakona o parničnom postupku, koji se primenjuje na osnovu člana 491. stav 1. Zakona o parničnom postupku („Sl. glasnik RS“ broj 125/2004 i 111/2009) i našao da žalba nije osnovana.

U postupku nije bilo bitnih povreda odredaba parničnog postupka iz člana 354. stav 2. ZPP, na koje drugostepeni sud pazi po službenoj dužnosti, pa tako ni povrede iz tačke 14. (u žalbi omaškom označeno kao tačka 13.) s obzirom da je presuda jasna i razumljiva, a dati su razlozi o odlučnim činjenicama.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je sa tuženom BB kao prodavcem zaključio 25.07.1985.godine, ugovor o prodaji, kojim je prodavac tužiocu prodala jedan deo svoje nepokretnosti i to dve prostorije u veličini 4,00h3,20 metara obe u nekomfornom stanju, a po ceni od 250.000,00 tadašnjih dinara. Ugovorom je predviđeno da porez na promet nepokretnosti plaća kupac, a da je prodavac saglasan da se kupac po potpisivanju ugovora može uknjižiti na nepokretnosti bez njegove dalje saglasnosti. Ugovor je potpisan od strane ugovornih strana, s tim da potpisi nisu overeni od strane suda. Nesporno je da je tužilja samo jedan od suvlasnika cele nepokretnosti čiji je deo prodala tužiocu, kao i da u vreme zaključenja ugovora o prodaji njeno pravo susvojine nije bilo uknjiženo u zemljišnim knjigama. Tužilac je u celini isplatio prodajnu cenu i stupio u posed kupljenih nepokretnosti. Porez na promet nepokretnosti nije plaćen, a ponuda Opštini Voždovac po pravu preče kupovine je učinjena posle zaključenja ugovora, s tim da je nesporno da opština na ponudu nije odgovorila. U ZKUL br.aa KO Beograd III upisana je parcela 4968 kao zemljište bez zgrade površine 4 ara 65,10 kvm, u društvenoj svojini, a kao ZK telo aa uknjižena je kuća aa i četiri zgrade, s tim da su kao suvlasnice zemljišno knjižnog tela aa upisane BB sa ¾ idealnog dela, VV i GG sa po 1/8 delova. Sadašnje zemljišno knjižno stanje je da je zemljište uknjiženo kao državna svojina-vlasništvo Republike Srbije, a da su vlasnici ZK tela II BB sa ¾ i DD sa ¼ (pošto su u toku parničnog postupka tužene VV i GG otuđile svoje suvlasničke delove).

Na osnovu nalaza i mišljenja sudskih veštaka utvrđeno je da prostorije koje su predmet ugovora o prodaji predstavljaju pomoćne prostorije u pomoćnim objektima i da ne ispunjavaju propisane uslove (važeće na dan zaključenja ugovora) da bi se mogle smatrati stambenim prostorijama.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno je prvostepeni sud primenio materijalno pravo kada je odbio tužbeni zahtev kao neosnovan.

Zakonom o prometu nepokretnosti („Službeni glasnik SRS“ br.43/81) koji je bio na snazi u momentu zaključenja spornog ugovora o prodaji i to odredbom člana 4. stav 2. propisano je da se ugovor o prenosu prava nepokretnosti između nosilaca prava svojine zaključuje u pismenom obliku, a potpisi ugovarača overavaju od strane suda. Ugovor koji nije sačinjen u ovoj formi, ne proizvodi pravno dejstvo, a u smislu stava 3. ovog člana. Prema kasnijim izmenama Zakona o prometu nepokretnosti, a i prema sada važećem Zakonu o prometu nepokretnosti (član 4. stav 3. važećeg zakona) sud može da prizna pravno dejstvo ugovora o prometu nepokretnosti koji je zaključen u pisanom obliku, na kome potpisi ugovarača nisu overeni od strane suda, pod uslovom da je ugovor ispunjen u celini ili pretežnim delom, da nije povređeno pravo preče kupovine i da nije povređen prinudni propis. Prvostepeni sud je zaključio da pravo preče kupovine Opštine Voždovac (koja je prema ranijim propisima imala to pravo) nije povređeno, kao ni pravo preče kupovine ostalih suvlasnika, smatrajući pri tom i da je prodavac mogla da raspolaže realnim delom nepokretnosti, bez obzira što fizička deoba između suvlasnika nije izvršena. Takođe je zaključio da okolnost što porez na promet nije plaćen nije od značaja, jer to više ne predstavlja uslov za konvalidaciju ugovora o prometu nepokretnosti kojem nedostaje propisana forma. Tužbeni zahtev je odbijen zato što predmet ugovora nije dozvoljen, odnosno na prostorijama koje su bile predmet ugovora o prodaji ne može se steći pravo svojine prema odredbama Zakona o svojini na delovima zgrada, koji je bio na snazi u vreme zaključenja ugovora.

Pravilnost pobijane odluke se navodima žalbe ne dovodi u sumnju. Prema odredbi člana 1. stav 3. Zakona o svojini na delovima zgrada predmet etažne svojine mogu biti samo pojedini stanovi i pojedine poslovne prostorije. U postupku je utvrđeno da su predmet ugovora bile neuslovne pomoćne prostorije, čija površina, način gradnje i materijal od kojih su izgrađene ukazuje da su imale karakter pomoćnih objekata koji služe upotrebi glavnog objekta i koji su i ranije bili korišćeni kao pomoćni dvorišni objekti-letnja kuhinja i šupa. Ovi pomoći dvorišni objekti su vezani za kuću, kao glavnu zgradu i nisu ni ranije korišćeni za stanovanje. Prema utvrđenom činjeničnom stanju, jedino je kuća kućni broj aa građena kao kuća klasične gradnje, dakle kao stambeni objekat, dok su sporne prostorije izgrađene na način i od materijala koji ukazuje da im je namena bila da služe upotrebi glavnog objekta, a ne da budu samostalni objekti. Na tako malom prostoru od 4 ara i 65 kvm, ne bi bilo ni moguće dozvoliti zidanje pet samostalnih objekata. Na ovo ukazuje i zemljišno knjižno stanje, jer zemljišno knjižno telo II predstavlja „kuća aa i četiri zgrade“. Neosnovano je pozivanje tužioca u žalbi na odredbe Zakona o zemljišnim knjigama, jer i po pravnim pravilima sadržanim u tom zakonu, samo oni delovi zgrade koji predstavljaju pravnu i građevinsku celinu mogu biti u samostalnom pravnom prometu. Sporne prostorije, kao što su letnja kuhinja i šupa, ne mogu se otuđivati posebno od stambenog prostora. Kao pripadak glavne stvari, one ne mogu biti ni poseban predmet zemljišno knjižnog upisa (kao što to nisu ni u ovoj slučaju), i sastavni su deo zemljišno knjižnog tela

Kako se, dakle spornim ugovorom vršio promet koji u to vreme zakonom nije bio dozvoljen i koji je bio suprotan navedenom prinudnom propisu, to nisu bili ispunjeni uslovi za njegovu konvalidaciju i za utvrđenje da je tužilac na osnovu ovog ugovora postao suvlasnik na 27/146 idealnih delova cele nepokretnosti koju predstavlja zemljišno knjižno telo II ZKUL br.aa KO Beograd III, a što je traženo postavljenim tužbenim zahtevom.

Odluka o troškovima parničnog postupka je doneta pravilnom primenom odredaba članova 154. i 155. ZPP.

Na osnovu odredbe člana 368. ZPP odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća-sudija
Spomenka Zarić, sr.

MŠ

Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Svetlana Antić