APELACIONI SUD - Pregled sudske prakse Apelacionog suda u Beogradu

23.03.2011.

Gž 7584/10

REPUBLIKA SRBIJA
APELACIONI SUD U BEOGRADU
Gž 7584/10
Dana 23.02.2011. godine
B E O G R A D

U IME NARODA

APELACIONI SUD U BEOGRADU, u veću sastavljenom od sudija Vesne Obradović, predsednika veća, Vere Petrović i Radmile Đurić, članova veća, u parnici tužioca AA, koga zastupa advokat BA protiv tuženih BB, Opštine Stari Grad, koju zastupa javni prvobranilac te Opštine i JP za stambene usluge iz Beograda, ul. Danijelova br. 33, radi utvrđenja, odlučujući o žalbi tužioca izjavljenoj protiv presude Prvog opštinskog suda u Beogradu P.br. 4623/08 od 03.12.2008. godine, u sednici veća održanoj dana 23.02.2011. godine, doneo je

P R E S U D U

PREINAČUJE SE presuda Prvog opštinskog suda u Beogradu P.br. 4623/08 od 03.12.2008. godine, u stavu prvom, drugom i četvrtom izreke pa se utvrđuje da su ništavi ugovor o korišćenju stana aa, upisane u ZKUL br. _ KO Beograd 1 kao zk.telo _, pod rednim brojem _, na kat. parceli br. _, zaključen između tuženog BB i tuženog Javnog preduzeća za stambene usluge i ugovor o otkupu tog stana, zaključen između tuženog BB i tužene Opštine Stari Grad, overen kod Prvog opštinskog suda u Beogradu pod Ov.br. 6273/93 dana 18.02.1993. godine i obavezuje tuženi BB da se sa svim licima i stvarima iseli iz opisanog stana, u roku od 15 dana.

UKIDA SE presuda Prvog opštinskog suda u Beogradu P.br. 4623/08 od 03.12.2008. godine u stavu trećem izreke i tužba u tom delu ODBACUJE.

PREINAČUJE SE rešenje o troškovima postupka sadržano u stavu šestom i sedmom izreke pa se obavezuju tuženi BB i tužena Opština Stari Grad da tužiocu AA na ime troškova postupka isplate iznos od 333.500,00 dinara, u roku od 15 dana.

O b r a z l o ž e nj e

Pobijanom presudom u stavu prvom izreke odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se utvrdi da je ništav ugovor o korišćenju stana aa, zaključen između tuženog BB i tuženog Javnog preduzeća za stambene usluge.

Stavom drugim izreke odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se utvrdi da je ništav ugovor o otkupu opisanog stana, zaključen između tuženog BB i tužene Opštine Stari Grad, overen kod Prvog opštinskog suda u Beogradu pod Ov.br. 6273/93 dana 18.02.1993. godine.

Stavom trećim izreke odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da mu se dozvoli da na osnovu ove presude izvrši brisanje opisanog stana iz zemljišnih knjiga Drugog opštinskog suda u Beogradu, kao posebne zemljišno knjižne jedinice i iz svih drugih javnih knjiga.

Stavom četvrtim izreke odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se obaveže tuženi BB da se sa svim licima i stvarima iseli iz opisanog stana.

Stavom petim izreke odbijen je predlog za izdavanje privremene mere kojim je tužilac tražio da se zabrani tuženom BB da do pravnosnažnog okončanja postupka otuđi ili optereti na bilo koji način opisani stan.

Stavom šestim izreke obavezan je tužilac da tuženoj Opštini Stari Grad na ime troškova postupka isplati iznos od 198.000,00 dinara, u roku od 15 dana.

Stavom sedmim izreke odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova postupka.

Protiv navedene presude tužilac je blagovremeno izjavio žalbu zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava, a iz žalbenih navoda proizilazi da presudu pobija u stavu prvom, drugom, trećem, četvrtom, šestom i sedmom izreke.

Ispitujući pravilnost pobijane presude primenom člana 372 ZPP, Apelacioni sud je našao da je žalba tužioca osnovana.

U sprovedenom postupku u pogledu odluke iz stava prvog, drugog, četvrtog, šestog i sedmog izreke, nisu učinjene bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 361 stav 2 ZPP, na koje drugostepeni sud pazi po službenoj dužnosti, niti se u žalbi tužioca ukazuje na postojanje takvih bitnih povreda postupka, zbog kojih bi se pobijana presuda u navedenom delu morala ukinuti, dok je odluka iz stava trećeg izreke zasnovana na bitnoj povredi odredaba parničnog postupka iz člana 361 stav 2 tačka 2 ZPP, na koju drugostepeni sud pazi po službenoj dužnosti.

Iz utvrđenog činjeničnog stanja proizilazi da je tužilac vlasnik četvorosobnog stana vv. Rešenjem komisije za nacionalizaciju NOO Stari Grad N.br. 3511/59 od 02.06.1961. godine izuzeta je od nacionalizacije i ostavljena u svojinu ranijem vlasniku AA1 (pravnom prethodniku tužioca) zgrada vv, koja se sastoji od dva četvorosobna stana, kao porodična zgrada upisana kod Drugog sreskog suda u ZKUL _ kat. parcela br. _ KO Beograd 1. Istim rešenjem određeno je da se u zgradi aa (koja se sastoji od dva trosobna i dva četvorosobna stana, pet lokala i jedne garaže) izuzima od nacionalizacije i ostavlja u svojinu ranijem vlasniku jedan trosoban stan koji se nalazi na prvom spratu zgrade levo od ulaza i nosi oznaku br._. Ova zgrada upisana je kod Drugog sreskog suda u Beogradu u ZKUL gg. Ta zgrada je nacionalizovana i postala je društvena svojina na osnovu rešenja iste komisije br. 3511/59 od 24.06.1959. godine. U ZKUL 1765 KO Beograd 1 sa zemljišno knjižnim stanjem iz 1967. godine u vlasničkom listu zabeleženo je da je izuzeta od nacionalizacije zgrada vv, koja se sastoji od dva četvorosobna stana, kao porodična zgrada čiji je vlasnik AA1.

Tavanski prostor u kom se nalazi sporna soba br. _ u građevinskom smislu pripada isključivo zgradi vv. Na delu tavanskog prostora nalaze se dve improvizovane prostorije i to jedna površine 8m2 i druga – sporna, površine 9m2, sa pripadajućim jednim improvizovanim mokrim čvorom. Na osnovu nalaza veštaka odgovarajuće struke prvostepeni sud je utvrdio da sporna soba ne zadovoljava građevinsko-tehničke, stambene, funkcionalne, sanitarne i higijenske normative, te da ne ispunjava uslove da se smatra stanom. Sporna soba uknjižena je u zemljišne knjige, kao stan aa, a uknjižba je izvršena na osnovu predloga Opštine Stari Grad. Međutim, navedena prostorija, iako je upisana u zemljišnim knjigama kao soba koja se nalazi u kući aa, ne nalazi se u istoj, već predstavlja sastavni deo tavanskog prostora koji pripada kući vv.

Tuženi BB je sa pravnim prethodnikom tuženog Javnog preduzeća za stambene usluge, u svojstvu nosioca stanarskog prava, zaključio Ugovor o korišćenju br. 987/83 od 18.10.1983. godine, a potom je isti otkupio od tužene Opštine Stari Grad na osnovu ugovora o otkupu, overenog dana 18.02.1993. godine, a u toku ovog postupka otuđio u korist SS.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, a naročito od činjenice da su u korist pravnog prethodnika tužioca izuzeti stanovi u zgradi vv, dok je navedena stambena zgrada nacionalizovana i prešla u društvenu svojinu, što znači da je Opština Stari Grad imala pravo da raspolaže spornim stanom, te imajući u vidu da je navedeni stan udružen u fond Javnog preduzeća za stambene usluge još 1972. godine, da je bodovan i upisan u zemljišne knjige, prvostepeni sud je našao da je tužbeni zahtev neosnovan, pa je odlučio kao u izreci, smatrajući da je bez uticaja činjenica da sporni stan prema građevinskim normativima ne ispunjava uslove da se proglasi stanom.

Međutim, prvostepeni sud je pogrešno primenio materijalno pravo, odlučujući o tužbenom zahtevu za utvrđenje ništavosti ugovora o korišćenju stana i ugovora o otkupu stana, i zahtevu za iseljenje, kao u stavu prvom, drugom i četvrtom izreke, na šta se osnovano ukazuje u žalbi tužioca.

Članom 103 stav 1 Zakona o obligacionim odnosima propisano je da ugovor koji je protivan prinudnim propisima, javnom poretku ili dobrim običajima je ništav, ako cilj povređenog pravila ne upućuje na neku drugu sankciju ili ako zakon u određenom slučaju ne propisuje šta drugo. Članom 3 Zakona o stanovanju propisano je da se stanom u smislu tog zakona smatra jedna ili više prostorija namenjenih i podobnih za stanovanje, koje po pravilu čine jednu građevinsku celinu i imaju zaseban ulaz, a članom 16 stav 1 istog zakona da je nosilac prava raspolaganja na stanu u društvenoj ili vlasnik stana u državnoj svojini dužan da nosiocu stanarskog prava, odnosno zakupcu, omogući otkup stana koji koristi.

U konkretnom slučaju rešenjem komisije za nacionalizaciju NO Stari Grad od 02.06.1961. godine izuzeta je od nacionalizacije i ostavljena u svojinu ranijem vlasniku – pravnom prethodniku tužioca, zgrada vv, koja se sastoji od dva četvorosobna stana, a tavanski prostor te zgrade predstavlja zajedničku nedeljivu svojinu za celu zgradu. Na delu tavanskog prostora sagrađena je prostorija od 9m2, koja je neuslovna, nehigijenska, nepropisna i napravljena bez ikakvog projekta, te ne ispunjava uslove da se smatra stanom u smislu člana 3 Zakona o stanovanju.

Imajući u vidu sadržinu rešenja o nacionalizaciji, Opština Stari Grad nije mogla steći pravo korišćenja na tavanskom prostoru, pa ni na spornom stanu, koji u građevinskom smislu i ne postoji zbog čega su ugovor o korišćenu stana i ugovor o otkupu stana apsolutno ništavi ugovori, pa je ovaj sud usvojio tužbeni zahtev za utvrđenje ništavosti tih ugovora i zahtev za iseljenje (imajući u vidu odredbu člana 198 stav 1 ZPP, tj. činjenicu da je tuženi BB stan otuđio u toku ove parnice), a pritom je bez uticaja da je stan udružen u fond javnog preduzeća za stambene usluge i da je uknjižen.

Iz izloženih razloga odlučeno je kao u stavu prvom izreke primenom člana 380 tačka 4 ZPP.

Odluka iz stava trećeg izreke pobijane presude zasnovana je na bitnoj povredi odredaba parničnog postupka iz člana 361 stav 2 tačka 2 ZPP na koju drugostepeni sud pazi po službenoj dužnosti, budući da je u tom delu odlučeno o zahtevu koji ne spada u sudsku nadležnost.

Naime, tužilac je podneskom od 13.01.2006. godine, između ostalog postavio zahtev da mu se dozvoli da na osnovu ove presude izvrši brisanje stana-sobe, koja je predmet ovog spora, iz zemljišnih knjiga Drugog opštinskog suda u Beogradu, kao posebne zemljišno knjižne jedinice i iz svih drugih javnih knjiga. Ovako postavljen tužbeni zahtev, o kom je prvostepeni sud odlučio, ne spada u sudsku nadležnost. Ovo stoga što sud nije ovlašćen da dozvoli fizičkom licu da izvrši brisanje stana, niti je fizičko lice ovlašćeno da izvrši brisanje.

Iz izloženih razloga odlučeno je kao u stavu drugom izreke primenom člana 376 stav 2 ZPP, te je prvostepena presuda u stavu trećem ukinuta i tužba u navedenom delu odbačena.

S obzirom da je tužilac uspeo u sporu, tuženi BB i tužena Opština Stari Grad su dužni da mu nadoknade troškove parničnog postupka saglasno odredbama članova 149 i 150 ZPP, za razliku od tuženog Javnog preduzeća za stambene usluge, koje je priznalo tužbeni zahtev (član 152 ZPP).

Tužiocu pripadaju troškovi za angažovanje advokata i to za sastav pet podnesaka po 7.500,00 dinara, sastav jedne žalbe u iznosu od 15.000,00 dinara, pristup na 22 održana ročišta po 8.500,00 dinara, pristup na 20 neodržanih ročišta po 4.250,00 dinara, troškovi veštačenja u iznosu od 5.000,00 dinara i troškovi takse na presudu u iznosu od 4.000,00 dinara, što ukupno iznosi 333.500,00 dinara, a što je, s obzirom na vrednost predmeta spora odmereno prema važećoj advokatskoj tarifi, a s obzirom na vrstu spora prema važećoj taksenoj tarifi. Stoga je odlučeno kao u stavu trećem izreke primenom člana 387 tačka 3 ZPP.

PREDSEDNIK VEĆA – SUDIJA,
Vesna Obradović,s.r.

Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Svetlana Antić