APELACIONI SUD - Pregled sudske prakse Apelacionog suda u Beogradu

16.12.2011.

Gž1 5156/10

REPUBLIKA SRBIJA
APELACIONI SUD U BEOGRADU
Gž1 br.5156/10
Dana 16.12.2011.godine
B E O G R A D

U IME NARODA

APELACIONI SUD U BEOGRADU, u veću sastavljenom od sudija: Zorice Jovanović, predsednika veća, Zorice Nikolić i Snežane Vitošević, članova veća, u parnici tužioca AA iz _, čiji je punomoćnik AB, advokat iz _, protiv tuženog "BB", radi isplate, odlučujući o izjavljenoj žalbi tuženog na presudu Petog opštinskog suda u Beogradu P1.br.405/04 od 19.11.2008.godine, u sednici veća održanoj dana 16.12.2011.godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao NEOSNOVANA, žalba tuženog i POTVRĐUJE presuda Petog opštinskog suda u Beogradu P1.br.405/04 od 19.11.2008.godine.

O b r a z l o ž e nj e

Stavom jedan izreke presude Petog opštinskog suda u Beogradu P1.br.405/04 od 19.11.2008.godine usvojen je tužbeni zahtev tužioca, pa je obavezan tuženi da tužiocu, na ime neisplaćene zarade, isplati ukupno 458.180,05 dinara, sa kamatom, kao u njenom sadržaju.

Stavom dva obavezan je tuženi da tužiocu naknadi troškova parničnog postupka u iznosu od 112.600,00 dinara.

Protiv navedene presude tuženi je blagovremeno izjavio žalbu, iz svih razloga propisanih odredbom članom 360 Zakona o parničnom postupku.

Ispitijući pravilnost pobijane presude, u granicama ovlašćenja predviđenih odredbom člana 372 Zakona o parničnom postupku, Apelacioni sud u Beogradu, kao drugostepeni sud, je našao:

-žalba je neosnovana.

U postupku donošenja pobijane presude, nisu učinjene bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 361 stav 2 Zakona o parničnom postupku, na koje drugostepeni sud pazi po službenoj dužnosti, niti se žalbom ukazuje na druge bitne povrede odredaba parničnog postupka, koje bi bile od uticaja na pravilnost i zakonitost pobijane presude.

Prema razlozima ožalbene presude, sledi da je rešenjem tuženog o utvrđivanju zarade broj GT5/174 od 18.12.2003. godine, tuženi rasporedio tužioca na radno mesto tehničar-saradnik i utvrdio mu zaradu u visini cene rada utvrđene Zaključkom Vlade, pomnožen osnovnim koeficijentom 4.5.,s tim da se ovako utvrđena zarada uvećava za 0,4% za svaku navršenu godinu radnog staža i da će isplata vršiti od zarade za novembar mesec 2003. godine. Tužilac je primio zaradu: za januar 2004. godine u iznosu od 10.180,84 dinara, za februar 2004. godine u iznosu od 8.329,84 dinara, za mart 2004. godine u iznosu od 9.852,81 dinar, za april 2004. godine u iznosu od 10.180,84 dinara, za maj 2004. godine u iznosu od 9.785,98 dinara, za jun 2004. godine u iznosu od 10.251,96 dinara, za jul 2004. godine u iznosu od 9.921,72 dinara, za avgust 2004. godine u iznosu od 10.180,83 dinara, za septembar 2004. godine u iznosu od 7.265,41 dinar, za oktobar 2004. godine u iznosu od 2.128,76 dinara i za novembar 2004. godine u iznosu do 10.180,83 dinara, a za decembar tuženi tužiocu nije isplatio zaradu. Odlukama tuženog od 20.02.2004. godine, 22.03.2004. godine, 19.04.2004. godine, 21.05.2004. godine, 21.06.2004. godine, 19.07.2004. godine, 23.08.2004. godine, 11.10.2004. godine, 25.10.2004. godine, 22.11.2004. godine, 13.12.2004. godine i 24.12.2004. godine direktor tuženog je utvrđivao vrednost boda za obračun zarada zaposlenih, za svaki mesec 2004. godine, u iznosu od 16,50 dinara, po radnom satu bruto zarada radnika. Odlukom upravnog odbora tuženog broj GT 926/2 od 05.09.2005. godine odlučeno je da će za 9, 10, 11 i 12. mesec 2005. godine zaposlenima biti isplaćena minimalna zarada za standardni učinak i puno radno vreme. Iz nalaza i mišljenja veštaka VV od 10.05.2007. godine utvrđeno je da tuženi svojim opštim aktima i ugovorom o radu zaključenim sa tužiocem nije uredio isplatu minimalne zarade, niti opštim aktom predvideo značaj svojih ekonomskih teškoća u pogledu isplata zarada i rokova u vezi toga, da poremećaja u poslovanju u toku 2005. godine kod tuženog nije bilo, da je 2004. godine bilo određenih problema, zbog neredovnog priliva sredstava, da tuženi 2004. godine nije utvrdio poremećaj u poslovanju u skladu sa zakonom i opštim aktom, te da stoga nema osnova za utvrđenje činjenice da je u toj godini postojao poremećaj u poslovanju, a da tuženi u 2004. i 2005. godini nije bio u blokadi po osnovu neizmirenih obaveza po osnovu obaveza koje prostiču iz redovnog poslovanja, uključujući i zarade radnika. Veštak je izjašnjenjem i mišljenjem od 08.06.2007. godine dopunio nalaz i mišljenje od 10.05.2007. godine, pa je prikazao manje obračunatu i isplaćenu zaradu, u neto iznosu, umanjenjem za neostvarene sate u odnosu na osnovni nalaz i mišljenje. Takođe, veštak je istakao da tuženi nije bio nelikividan, ali je isplaćivao zarade zaposlenima po propisima važećim za preduzeća u privredi. Na osnovu dopunskog nalaza i mišljenja veštaka od 18.04.2008. godine, primenom minimalne neto zarade koje je sporazumno utvrdila Vlada RS i Reprezentativni sindikat i Udruženje poslodavaca u spornom periodu, utvrđena je visina neto zarade za tužioca, po radnom času. Po nalaženju prvostepenog suda, tuženi je tužiocu obračunavao i isplaćivao zaradu po vrednosti boda koje je utvrđivao direktor tuženog suprotno odredbi člana 22 Posebnog kolektivnog ugovora za naučno-istraživačku delatnost, kojom je propisano da se cena rada radnog sata utvrđuje ugovorom, odnosno pojedinačnim kolektivnim ugovorom. Tuženi sa tužiocem nije zaključio ugovor o radu, niti doneo pojedinačni kolektivni ugovor, pa cenu radnog sata i minimalnu zaradu nije mogao utvrđivati sopstvenim odlukama, pozivajući se na odredbu člana 20 Statuta tuženog. Kako je minimalna zarada zaposlenih određena Sporazumom o visini minimalne zarade, shodno odredbi člana 84 Zakona o radu („Sl.glasnik RS“ br.70/01 i 73/01) i odlukama Vlade Republike Srbije, shodno odredbi člana 112 Zakona o radu („Sl.glasnik RS,“ br.24/05 i 61/05), to je tuženi postupio suprotno navedenim odredbama Zakona o radu, važećih u spornom periodu, kada je svojom odlukom odredio nižu zaradu tužioca od minimalne, na taj način što je svojim odlukama odredio cenu radnog sata u iznosu od 16,50 dinara, te, s obzirom da su na osnovu odluka tuženog tužiocu isplaćivani manji iznosi zarada od minimalnih zarada, koje mu po zakonu pripadaju, prvostepeni sud je doneo odluku sadržine navedene u stavu jedan izreke ožalbene presude.

Na ovako pravilno i potpuno utvrđeno činjenično stanje, pravilno je prvostepeni sud primenio materijalno pravo, dajući za svoju odluku dovoljne i jasne razloge, koje prihvata i Apelacioni sud, u postupku žalbene kontrole.

Odredbom člana 84 Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srbije“, br.70/01 i 73/01) propisano je da minimalnu zaradu utvrđuju sporazumno Vlada Republike Srbije i reprezentativni sindikat i Reprezentativno udruženje poslodavaca, organizovanih za teritoriju Republike Srbije, a minimalna zarada se utvrđuje po radnom času, za period od najmanje 6 meseci i objavljuje u „Službenom glasniku Republike Srbije“.

Odredbom člana 111 stav 1 Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srbije“, br.24/05 i 61/05) propisano je da zaposleni ima pravo na minimalnu zaradu za standardni učinak i puno radno vreme.

Odredbom člana 112 stav 1 Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srbije“, br.24/05 i 61/05) propisano je da se minimalna zarada utvrđuje odlukom Socijalno-ekonomskog saveta osnovanog za teritoriju Republike Srbije. Stavom dva istog člana propisano je da ako Socijalno-ekonomski savet ne donese odluku u roku od 10 dana od dana početka pregovora, odluku o visini minimalne zarade donosi Vlada Republike Srbije, dok je stavom četiri predviđeno da se minimalna zarada utvrđuje po radnom času, za period od najmanje 6 meseci i ne može biti niža od minimalne zarade utvrđene odlukom iz stava 1 i 2 ovog člana za period koji prethodi periodu za koji se utvrđuje minimalna zarada.

Odredbama Zakona o radnim odnosima u državnim organima, koji se kao matični propis, na osnovu člana 1 i 23 Zakona o javnim službama, („Službeni glasnik RS“, br.42/91; 71/94) primenjuje na ovu radnu sredinu, nije isključena primena opštih radnopravnih propisa. Suprotno, te norme se primenjuju u pogledu onih prava i obaveza koji nisu posebno uređeni-člana 1 stav 3 Zakona o radnim odnosima u državnim organima. Pošto Zakonom o radnim odnosima u državnim organima nije regulisano pitanje prava na minimalnu zaradu merodavna je naznačena norma tada važećeg Zakona o radu. Ovo i zato što njena primena garantuje jednak položaj svih zaposlenih u pogledu vrednosti zarade.

Odredbom člana 22 Posebnog kolektivnog ugovora za naučnoistraživačku delatnost (koji je u primeni u ovoj radnoj sredini) propisano je da se zarada zaposlenog utvrđuje na osnovu cene rada radnog sata utvrđene ugovorom, odnosno pojedinačnim kolektivnim ugovorom, radnog učinka, vremena provedenog na radu i ostvarenih rezultata rada.

Polazeći od napred citiranih odredaba zakona, a imajući u vidu da je tuženi tužiocu obračunavao i isplaćivao zaradu po vrednosti boda koju je utvrđivao direktor tuženog, što je suprotno odredbi člana 22 Posebnog kolektivnog ugovora za naučnoistraživačku delatnost, te da u konkretnom slučaju tuženi sa tužiocem nije zaključio ugovor o radu, niti je zaključio pojedinačni kolektivni ugovor, sledi da tuženi cenu radnog sata i minimalnu zaradu nije mogao utvrđivati svojim odlukama.

Naime, kako je u konkretnom slučaju minimalna zarada zaposlenih određena sporazumom o visini minimalne zarade, u skladu sa odredbom člana 84 Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srbije“, broj 70/01 i 73/01) i odlukama, u skladu sa odredbom člana 112 Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 24/05 i 69/05) tuženi je postupio suprotno citiranim zakonskim odredbama, važećim u spornom periodu, kod činjenice da je tužiocu odredio nižu zaradu od minimalne tako što je svojim odlukama (odlukama direktora tuženog) odredio cenu radnog sata u iznosu od 16,50 dinara.

Imajući u vidu navedeno, sledi da je tuženi na osnovu odluka direktora tuženog tužiocu isplatio manji iznos zarade od minimalnih zarada koje mu po zakonu pripadaju, zbog čega je pobijana presuda, po oceni ovog suda, kao drugostepenog, pravilna i na zakonu zasnovana.

Pravilna je i odluka o kamati, jer se zasniva na pravilnoj primeni odredbi člana 277 i 324 stav 1 Zakona o obligacionim odnosima.

Kod izloženog, bez značaja su navodi žalbe da se u spornom periodu radni odnosi kod tuženog bili regulisani Zakonom o radnim odnosima u državnim organima.

Ovo zato što pravo na minimalnu zaradu taj zakon ne reguliše.

Takođe, kod svega izloženog, a imajući u vidu utvrđeno činjenično stanje i citirane zakonske norme, te posebno odredbu člana 22 Posebnog kolektivnog ugovora za naučnoistraživačku delatnost (koji je u primeni u ovoj radnoj sredini) bez uticaja su i žalbeni navodi da je minimalna zarada utvrđena na osnovu Odluke Vlade RS, a ne na osnovu radne knjižice tužioca i da je tužilac dostavio neoverenu fotokopiju radne knjižice.

Pravilno je i rešenje o troškovima postupka, sadržano u stavu dva izreke ožalbene presude, doneto pravilnom primenom odredbi člana 149 i 150 Zakona o parničnom postupku.

Iz napred navedenih razloga, a na osnovu odredbe člana 375 Zakona o parničnom postupku, odlučeno je kao u izreci.

PREDSEDNIK VEĆA - SUDIJA
Zorica Jovanović s.r

Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Svetlana Antić